Tigsik

Posted on: August 17, 2023 | National Museum of the Philippines

An Pilipinas may-on san mayaman na surmaton/istorya, huli ta may-on san daghan pa sa sanggatos na iba-iba na grupo sa nacion. Alagad sa niyan, may-on lang san tulo na ICH na nakalista sa UNESCO, hali sa 367 na nasa listahan san NCCA. Niyan na bulan san mga lenggwahe, na may tema na, Filipino nan mga Katutubo na surmaton: Surmaton san katoninongan, seguridad nan inklusibo na pagkakakamayon san kapantayan sa banwa, ipapakilala san #NationalMuseumPH an Tigsik, saro san mga ICH sa Bicol.

San Hunyo 1 hanggang 10, 2023, nagbatog san pagdokumento san tigsik an grupo na hali sa Ethnology Division san National Museum na sira Dr. Marrianne Ubalde, Senior Museum Researcher nan Mr. Jubal Kenneth Bernal, Museum Technician II, kaupod si Ms. Pauline Gumabao, Museum Researcher II san NMP-Bicol. Nagkadto an grupo sa iba-iba na lugar sa siyudad san Masbate nan bongto sa Ticao Island, syudad san Sorsogon asin bongto san Magallanes para makiistorya an mga nagtitigsik nan may aram sa tigsik. Kaupod an Albay sa una na plano pero dire nadagus kay bigla na nagtuga an bulkan Mayon.

An tigsik, o pasirimbagan o halip-ot na sarabihon, may-on sin tulo o mas daghan pa na linya na an durho na surmaton magkatunog. An tema san tigsik manungod sa maski nano – pagpuna, pagkaraw, romantiko nan minsan rapsak, nan iba pa. Insasabi san iba na nagtitigsik na an tigsik o tirigsikan, nangyayari sa mga irinuman. An iba, inkukumpara an tigsik sa halip-ot na tula lalo na kun ingagamit na pabati sa tawo na nakukursunadahan. Alagad, an mga tigsik na nababati pag sa irinuman o sa mga mag-aramigo, naggagamit san mga rapsak na surmaton o maski ulagsak. Sa mga bata-bata pa na nagtitigsik, an saro san kanira motibasyon san pagtigsik an pagkantiyaw kay dire masyado nakapikon kun inpaagi sa klase san arte.

An pag-tigsik wara preparasyon kun kaya kaipuhan na matali nan maaram sa lokal na surmaton para magtigsik o makaintra sa tirigsikan. An ingagamit na surmaton sa pagtigsik pirmi may iba pa na boot sabihon, kun kaya importante na maaram san kultura para makaintra nan makasabot. An iba na tigsik pwede maaraman hali sa mga kagurangan, alagad kaipuhan san talento nan pirmi na pagbati san mga nagtirigsikan para maging mayad na paratigsik. Kaya na lamang importante na buhay an tradisyon na ini pero mapagal kay kadaghanan san mga paratigsik gururang na. Kadaghanan san mga kagurangan, nagirumduman san panahon na pirming may nagtitigsik basta may-on san mga okasyon pareho san kasal, adlaw san pagkamundag nan maski sa mga lamay, dire pareho niyan na halos wara na. Alagad, sa ibang parte san Bicol, intutukdo na an tigsik sa iskwelahan sa Filipino o lokal na surmaton na subject, nan sa iba na lugar pareho sa Magallanes, Sorsogon, an pamarayadan magtigsik kaupod san pagselebrar san piyesta.